หะดีษเลขที่ 37
เศาะหาบะฮฺที่กลิ้งไปมาบนพื้นเพื่อทำตะยัมมุม
حَدَّثَنَا عَفَّانُ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَاحِدِ حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ الْأَعْمَشُ حَدَّثَنَا شَقِيقٌ قَالَ :كُنْتُ قَاعِدًا مَعَ عَبْدِ اللَّهِ وَأَبِي مُوسَى الْأَشْعَرِيِّ، فَقَالَ أَبُو مُوسَى لِعَبْدِ اللَّهِ : لَوْ أَنَّ رَجُلًا لَمْ يَجِدْ الْمَاءَ لَمْ يُصَلِّ؟، فَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ : لَا، فَقَالَ أَبُو مُوسَى : أَمَا تَذْكُرُ إِذْ قَالَ عَمَّارٌ لِعُمَرَ : أَلَا تَذْكُرُ إِذْ بَعَثَنِي رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَإِيَّاكَ فِي إِبِلٍ، فَأَصَابَتْنِي جَنَابَةٌ فَتَمَرَّغْتُ فِي التُّرَابِ، فَلَمَّا رَجَعْتُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَخْبَرْتُهُ، فَضَحِكَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَقَالَ { إِنَّمَا كَانَ يَكْفِيكَ أَنْ تَقُولَ هَكَذَا } وَضَرَبَ بِكَفَّيْهِ إِلَى الْأَرْضِ ثُمَّ مَسَحَ كَفَّيْهِ جَمِيعًا وَمَسَحَ وَجْهَهُ مَسْحَةً وَاحِدَةً بِضَرْبَةٍ وَاحِدَةٍ؟فَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ : لَا جَرَمَ مَا رَأَيْتُ عُمَرَ قَنَعَ بِذَلِكَ؟، قَالَ : فَقَالَ لَهُ أَبُو مُوسَى : فَكَيْفَ بِهَذِهِ الْآيَةِ فِي سُورَةِ النِّسَاءِ { فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا } قَالَ : فَمَا دَرَى عَبْدُ اللَّهِ مَا يَقُولُ، وَقَالَ : لَوْ رَخَّصْنَا لَهُمْ فِي التَّيَمُّمِ لَأَوْشَكَ أَحَدُهُمْ إِنْ بَرَدَ الْمَاءُ عَلَى جِلْدِهِ أَنْ يَتَيَمَّمَقَالَ عَفَّانُ : وَأَنْكَرَهُ يَحْيَى يَعْنِي ابْنَ سَعِيدٍ، فَسَأَلْتُ حَفْصَ بْنَ غِيَاثٍ، فَقَالَ : كَانَ الْأَعْمَشُ يُحَدِّثُنَا بِهِ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ كُهَيْلٍ وَذَكَرَ أَبَا وَائِلٍ
อัฟฟานได้รายงานแก่พวกเราว่า อับดุลวาหิดได้รายงานแก่พวกเราว่า สุลัยมาน อัลอะอฺมัช ได้รายงานแก่พวกเราว่า ชะกีกได้รายงานแก่พวกเรา โดยเล่าว่า :ฉันเคยนั่งอยู่กับท่านอับดุลลอฮฺ (บินมัสอูด) และท่านอบูมูซา อัลอัชอะรีย์ แล้วท่านอบูมูซาก็ได้กล่าวกับท่านอับดุลลอฮฺว่า “ถ้าคน ๆ หนึ่งไม่พบน้ำ (ทั้งที่เขามีญะนาบะฮฺ) เขาก็ไม่ต้องละหมาดหรือ?” ท่านอับดุลลอฮฺตอบว่า “ไม่ต้อง” ท่านอบูมูซาจึงกล่าวว่า “ท่านจำไม่ได้หรือ? ที่ท่านอัมมารได้กล่าวกับท่านอุมัร (บินอัลค็อฏฏ็อบ) ว่า : ท่านจำไม่ได้หรือ? ท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม เคยส่งฉันกับท่านไปกับอูฐ แล้วฉันก็มีญะนาบะฮฺ ฉันจึงกลิ้งไปมากับพื้นดิน เมื่อฉันกลับไปหาท่านเราะสูลุลลอฮฺ และเล่าเรื่องดังกล่าว ท่านเราะสูลก็หัวเราะ และท่านได้กล่าวว่า ‘แค่ทำอย่างนี้ก็พอแล้ว’ และท่านได้ใช้มือทั้ง 2 ข้างตบลงบนพื้นดิน จากนั้นท่านก็ลูบมือทั้งสองข้างและลูบใบหน้าของท่านในคราวเดียว จากการตบดิน 1 ครั้งนั้น”ท่านอับดุลลอฮฺจึงกล่าวว่า “ไม่มีปัญหา ตราบใดที่ท่านเห็นว่าท่านอุมัรยอมรับในเรื่องดังกล่าว” ชะกีกกล่าวว่า : แล้วท่านอบูมูซาก็กล่าวกับท่านอับดุลลอฮฺว่า “แล้วท่านมีความเห็นอย่างไรบ้างกับอายะฮฺนี้ในสูเราะฮฺอันนิสาอ์?
فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا
แล้ว (หาก) พวกเจ้าไม่พบน้ำ ก็จงทำตะยัมมุมกับดินที่ดีเถิด (อันนิสาอ์ 4 : 43)”ชะกีกเล่าว่า : ท่านอับดุลลอฮฺไม่รู้จะพูดอะไรดี และท่านได้กล่าวขึ้นมาว่า “หากเราอนุโลมให้พวกเขาทำตะยัมมุมได้ เกรงว่าคนใดคนหนึ่งในหมู่พวกเขาจะรีบทำตะยัมมุมทันทีเมื่อผิวหนังของเขาสัมผัสกับความเย็นของน้ำ”อัฟฟาน (ผู้รายงานคนหนึ่ง) กล่าวว่า : ยะหฺยา หมายถึงอิบนุสะอีดปฏิเสธรายงานดังกล่าว ฉันจึงถามหัฟศฺ บินฆิยาษ และเขาตอบกลับมาว่า : อัลอะอฺมัชรายงานหะดีษนี้แก่พวกเรา จากสะละมะฮฺ บินกุฮัยลฺ และเขาเอ่ยชื่ออบูวาอิล(บันทึกโดยอะหมัด หะดีษเลขที่ 18329, หะดีษเศาะฮีหฺ)
สถานะหะดีษ : เศาะฮีหฺ