เศาะฮีหฺ อัลบุคอรีย์ (122) : มูซาถูกถามว่า ‘ใครคือคนที่มีความรู้มากที่สุด?’ และเขาตอบว่า ‘ฉันไงที่รู้มากที่สุด!’

อับดุลลอฮฺ บินมุฮัมหมัดได้รายงานแก่พวกเราโดยกล่าวว่า สุฟยานได้รายงานแก่พวกเราโดยกล่าวว่า อัมรูได้รายงานแก่พวกเราโดยกล่าวว่า สะอีด บินญุบัยรฺ ได้บอกเล่าแก่ฉันโดยกล่าวว่า ฉันเคยพูดกับท่านอิบนุอับบาสว่า : เนาฟฺ อัลบิกาลีย์ อ้างว่า มูซา (ที่พบเจอกับเคาะฎิร) นั้นไม่ใช่นบีมูซาของบนีอิสรออีล แต่เป็นมูซาอื่น ท่านอิบนุอับบาสจึงกล่าวว่า : ศัตรูของอัลลอฮฺนั้นโกหกหลอกลวง ท่านอุบัย บินกะอบฺ ได้รายงานแก่พวกเรา จากท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม ซึ่งท่านได้กล่าวว่า

“(วันหนึ่ง) มูซาได้ลุกขึ้นกล่าวคุฏบะฮฺแก่บนีอิสรออีล และเขาก็ถูกถามว่า ‘ใครคือคนที่มีความรู้มากที่สุด?’ มูซาตอบว่า ‘ฉันไงที่รู้มากที่สุด!’ อัลลอฮฺจึงตำหนิเขาเพราะเขาไม่ได้มีความรู้ในเรื่องนี้ แล้วพระองค์ก็ประทานวะหฺยูแก่มูซาว่า “แท้จริงบ่าวคนหนึ่งจากปวงบ่าวทั้งหลายของข้า เขาอาศัยอยู่ที่ที่ 2 ทะเลมาบรรจบกัน เขาคือคนที่มีความรู้มากกว่าเจ้า” มูซาจึงถามว่า “โอ้พระผู้อภิบาล บ่าวจะไปพบเขาได้อย่างไรบ้าง?” มูซาได้รับคำตอบกลับมาว่า “จงนำปลาใส่ไว้ในภาชนะไปด้วย เมื่อใดที่ปลาตัวนั้นหายไป นั่นแหละคือที่อยู่ของเขา”

มูซาก็ได้ออกเดินทางไปพร้อมกับเด็กหนุ่มคนหนึ่งที่เป็นผู้ช่วยของเขาซึ่งมีชื่อ ‘ยูชะอฺ บินนูน’ ทั้งสองไม่ลืมที่จะนำปลาใส่ไว้ในภาชนะไปด้วย เมื่อพวกเขาได้ไปถึงหินก้อนใหญ่ ทั้งสองก็ได้หยุดพัก เอนศีรษะลง และเผลอหลับไป ตอนนั้นเองที่ปลาในภาชนะได้กระโดดหนี และเลื้อยไปมากระทั่งถึงฝั่งทะเล เหตุการณ์นี้ทำให้มูซาและผู้ช่วยของเขาประหลาดใจ แล้วทั้งสองใช้เวลาในช่วงกลางคืนและกลางวันที่เหลือเดินทางต่อไป แล้วเช้าวันต่อมามูซาก็ได้ถามผู้ช่วยของเขา ‘จงนำอาหารกลางวันของเราออกมา แท้จริงเราได้รับความยากลำบากจากการเดินทางของเราในครั้งนี้’ (อัลกะฮฟฺ 18 : 62) และมูซาไม่รู้สึกลำบากเลย (ในการเดินทางนี้) กระทั่งเขาเดินทางผ่านจุดที่อัลลอฮฺได้บอกเอาไว้ไปแล้ว แล้วผู้ช่วยของมูซาก็กล่าวแก่เขาว่า ‘ท่านไม่เห็นหรือขณะที่เราพักอยู่ที่ก้อนหิน? แท้จริงแล้วผมลืมปลาไปเลย’ (อัลกะฮฟฺ 18 : 63) มูซาก็กล่าวว่า ‘นั่นแหละคือสิ่งที่เราต้องการหา’ แล้วทั้งสองก็ตามร่องรอยย้อนกลับไปที่เดิม (อัลกะฮฟฺ 18:64)

เมื่อพวกเขาเดินทางไปถึงก้อนหินใหญ่ พวกเขาก็ได้พบกับชายคนหนึ่งที่คลุมหัวด้วยผ้า หรือท่านนบีกล่าวว่า : เขาใช้ผ้าของเขาคลุมไว้ มูซาก็กล่าวสลามให้กับเขา (เขาชื่อว่า) เคาะฎิรได้กล่าวว่า ‘แท้จริงตัวฉันบนแผ่นดินของท่านนี้ ขอกล่าวตอบรับอิสลาม’ แล้วมูซาก็กล่าวว่า ‘ฉันคือมูซา’ เคาะฎิรถามว่า ‘มูซาจากบนีอิสรออีลใช่ไหม?’ มูซาตอบว่า ‘ใช่แล้ว แล้วมูซาก็กล่าวว่า ‘ฉันสามารถติดตามท่านไปได้ไหม? ท่านจะได้สอนฉันซึ่งทางที่ถูกต้องที่ท่านได้เรียนรู้มา’ เคาะฎิรกล่าวว่า ‘แท้จริง ท่านไม่สามารถทนอยู่ร่วมกันฉันได้หรอก’ (อัลกะฮฟฺ 18 : 66-67) (เคาะฎิรยังกล่าวอีกว่า) ‘โอ้มูซา แท้จริงฉันมีความรู้หนึ่งจากความรู้ทั้งหลายของอัลลอฮฺ ซึ่งพระองค์ได้ทรงสอนฉันแต่มิได้ทรงสอนท่าน และเช่นเดียวกันท่านก็มีความรู้ที่อัลลอฮฺทรงสอนแก่ท่านแต่ฉันไม่รู้เกี่ยวกับมันง มูซาก็ได้กล่าวว่า ‘หากอัลลอฮฺทรงประสงค์ ท่านจะพบว่าฉันคือผู้อดทน และฉันจะไม่ฝ่าฝืนคำสั่งของท่าน’ (อัลกะฮฟฺ 18 : 69)

(สุดท้ายเคาะฎิรก็ตกลง) แล้วทั้งสองก็เดินทางไปตามริมชายฝั่ง ทั้งสองไม่มีเรือ แล้วเรือลำหนึ่งก็แล่นผ่านมา พวกเขาจึงพูดคุยกับคนบนเรือเพื่อให้พาพวกเขาไปด้วย ซึ่งคนเหล่านั้นรู้จักเคาะฎิร พวกเขาจึงพาทั้งสองไปโดยไม่คิดค่าโดยสารแต่อย่างใด ต่อมานกตัวหนึ่งก็บินมาเกาะที่ขอบเรือ มันจุ่มจะงอยปากของมันลงในทะเล 1 หรือ 2 ครั้ง แล้วเคาะฎิรก็กล่าวกับมูซาว่า ‘โอ้มูซา ความรู้ของฉันและความรู้ของท่านนั้นเมื่อเทียบกับความรู้ของอัลลอฮฺแล้ว ไม่ใช่อื่นใดเลยนอกจากเหมือนการที่นกตัวนี้จุ่มปากลงในน้ำทะเล’ แล้วเคาะฎิรก็ดึงแผ่นไม้แผ่นหนึ่งของเรือออกมาแล้วทำลาย มูซารีบพูดขึ้นมาทันทีว่า ‘พวกเขาพาเรามาโดยไม่คิดค่าโดยสารใด ๆ แต่ท่านกลับดึงไม้จากเรือของพวกเขาออกมาทำลาย ท่านจะให้คนที่อยู่บนเรือจมน้ำหรือไง?’ เคาะฎิรตอบกลับไปว่า ‘ฉันไม่ได้บอกหรือว่า แท้จริงท่านจะไม่สามารถอดทนอยู่กับฉันได้หรอก’ มูซาก็กล่าวว่า ‘โปรดอย่าเอาโทษในสิ่งที่ฉันลืมเลย’ (อัลกะฮฟฺ 18 : 72-73) นั่นคือการลืมครั้งแรกของมูซา

จากนั้นพวกเขาก็เดินทางต่อไป แล้วพวกเขาก็ได้พบกับเด็กคนหนึ่งที่กำลังเล่นกับเด็ก ๆ คนอื่น เคาพฎิรได้จับศีรษะของเด็กคนนั้นแล้วดึงมันด้วยมือของเขาเอง (จนเด็กคนนั้นเสียชีวิต) มูซาจึงพูดขึ้นมาว่า ‘ท่านฆ่าชีวิตที่บริสุทธิ์โดยมิใช่เป็นการชดเชยชีวิตอื่นกระนั้นหรือ?’ เคาะฎิรก็กล่าวว่า “ฉันมิได้พูดกับท่านหรือว่า แท้จริงท่านจะไม่สามารถอดทนอยู่ร่วมกับฉันได้หรอก’ (อัลกะฮฟฺ 18 : 74-75) อิบนุอุยัยนะฮฺกล่าวว่า : นี่คือการย้ำ, แล้วทั้งสองก็เดินทางต่อไป กระทั่งทั้งสองได้พบกับชาวเมืองหนึ่ง ทั้งสองได้ขออาหารจากชาวเมืองนั้น แต่พวกเขาปฏิเสธที่จะต้อนรับเขาทั้งสอง ต่อมาทั้งสองได้พบกำแพงแห่งหนึ่งที่กำลังจะพังลงมา (อัลกะฮฟฺ 18 : 76) ท่านนบีกล่าวว่า : แล้วเคาะฎิรก็ทำให้มันมั่นคงด้วยมือของเขาเอง มูซาจึงแนะนำเคาะฎิรว่า ‘ถ้าท่านต้องการ ท่านสามารถรับเอาค่าตอบแทนสำหรับมันได้’ เคาะฎิรจึงกล่าวตอบว่า ‘นี่คือทางแยกระหว่างฉันกับท่าน’ (อัลกะฮฟฺ 18 : 77-78)” ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม ได้กล่าวว่า “ขออัลลอฮฺทรงเมตตาต่อมูซา เราหวังเหลือเกินว่า ถ้าเขาอดทนต่อไป คงจะมีเรื่องราวอีกมากมายเกี่ยวกับเขาทั้งสองที่จะถูกเล่าแก่พวกเรา”