حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ قَالَ : حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ قَالَ : حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ أَبِي عَائِشَةَ قَالَ : حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ جُبَيْرٍ عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ فِي قَوْلِهِ تَعَالَى { لَا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ } قَالَ : كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُعَالِجُ مِنْ التَّنْزِيلِ شِدَّةً وَكَانَ مِمَّا يُحَرِّكُ شَفَتَيْهِ، فَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ : فَأَنَا أُحَرِّكُهُمَا لَكُمْ كَمَا كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُحَرِّكُهُمَا، وَقَالَ سَعِيدٌ : أَنَا أُحَرِّكُهُمَا كَمَا رَأَيْتُ ابْنَ عَبَّاسٍ يُحَرِّكُهُمَا، فَحَرَّكَ شَفَتَيْهِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى { لَا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ إِنَّ عَلَيْنَا جَمْعَهُ وَقُرْآنَهُ } قَالَ : جَمْعُهُ لَكَ فِي صَدْرِكَ وَتَقْرَأَهُ { فَإِذَا قَرَأْنَاهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ } قَالَ : فَاسْتَمِعْ لَهُ وَأَنْصِتْ { ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا بَيَانَهُ } ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا أَنْ تَقْرَأَهُ، فَكَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بَعْدَ ذَلِكَ إِذَا أَتَاهُ جِبْرِيلُ اسْتَمَعَ فَإِذَا انْطَلَقَ جِبْرِيلُ قَرَأَهُ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَمَا قَرَأَهُ
มูซา บินอิสมาอีล ได้รายงานแก่พวกเราโดยกล่าวว่า อบูอะวานะฮฺได้รายงานแก่พวกเราโดยกล่าวว่า มูซา บินอบูอาอิชะฮฺ ได้รายงานแก่พวกเราโดยกล่าวว่า สะอีด บินญุบัยรฺ ได้รายงานแก่พวกเรา จากท่านอิบนุอับบาส เกี่ยวกับดำรัสของอัลลอฮฺ ผู้สูงส่ง ที่ว่า “อย่าได้ขยับลิ้นของเจ้าเพื่อรีบเร่งที่จะจดจำมัน (อัลกุรอาน)” (อัลกิยามะฮฺ 75 : 16) ซึ่งท่านอิบนุอับบาสได้กล่าวว่า : ท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม ต้องการที่จะต้องจำสิ่งที่ถูกประทานลงมาอย่างมาก และท่านได้ขยับริมฝีปากทั้งสองของท่าน และท่านอิบนุอับบาสได้กล่าวว่า “ฉันจะขยับริมฝีปากทั้งสองของฉันเพื่อพวกท่าน เหมือนกับที่ท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม เคยขยับริมฝีปากของท่านมาก่อน” และสะอีด (ญุบัยรฺ) ก็ได้กล่าวไว้เช่นกันว่า “ฉันก็จะขยับริมฝีปากทั้งสองของฉัน เหมือนที่ฉันได้เห็นท่านอิบนุอับบาสขยับริมฝีปากทั้งสองของท่าน” แล้วเขาก็ขยับริมฝีปากทั้งสองของตนเอง และขณะที่ท่านเราะสูลขยับริมฝีปากของท่านนั้น อัลลอฮฺ ผู้สูงส่ง ก็ได้ประทานอายะฮฺลงมาว่า “เจ้าอย่าได้กระดิกลิ้นของเจ้าเพื่อรีบเร่งที่จะจดจำมัน (อัลกุรอาน) แท้จริงเป็นหน้าที่ของเราเองที่จะรวบรวมมัน (ในทรวงอกของเจ้า) และการอ่าน (ที่ถูกต้องของ) มัน (แก่เจ้า)” (อัลกิยามะฮฺ 75 : 16-17) ท่านอิบนุอับบาสได้กล่าวว่า “(หมายถึง) รวบรวมมันในทรวงอกของเจ้า (คือ จดจำ) และเจ้าก็อ่านมัน” (อายะฮฺต่อมาคือ) “ดังนั้น เมื่อเราอ่านได้มันจบแล้ว เจ้าก็จงติดตามการอ่านนั้นเถิด” (อัลกิยามะฮฺ 75 : 18) ท่านอิบนุอับบาสกล่าวว่า “(หมายถึง) ดังนั้น จงฟังมันและนิ่งเงียบ” (และอายะฮฺต่อมา) “หลังจากนั้น แท้จริงเป็นหน้าที่ของเราเองในการอธิบายมัน” (อัลกิยามะฮฺ 75 : 19) “(หมายถึง) หลังจากนั้น เป็นหน้าที่ของเราเองที่จะรับรองว่าเจ้าจะอ่าน (และอธิบาย) มันได้” หลังจากนั้นเป็นต้นมา เมื่อญิบรีลมาหา ท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม ก็จะฟัง (เพียงอย่างเดียว) และเมื่อญิบรีลจากไป ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม ก็สามารถอ่านมันได้ตามที่ญิบรีลได้อ่านไว้
