حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يُونُسَ قَالَ : حَدَّثَنَا زَائِدَةُ عَنْ مُوسَى بْنِ أَبِي عَائِشَةَ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُتْبَةَ قَالَ : دَخَلْتُ عَلَى عَائِشَةَ فَقُلْتُ : أَلَا تُحَدِّثِينِي عَنْ مَرَضِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ؟، قَالَتْ : بَلَى، ثَقُلَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَقَالَ { أَصَلَّى النَّاسُ؟ } قُلْنَا : لَا هُمْ يَنْتَظِرُونَكَ، قَالَ { ضَعُوا لِي مَاءً فِي الْمِخْضَبِ } قَالَتْ : فَفَعَلْنَا فَاغْتَسَلَ فَذَهَبَ لِيَنُوءَ فَأُغْمِيَ عَلَيْهِ ثُمَّ أَفَاقَ، فَقَالَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ { أَصَلَّى النَّاسُ؟ } قُلْنَا : لَا هُمْ يَنْتَظِرُونَكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ، قَالَ : ضَعُوا لِي مَاءً فِي الْمِخْضَبِ، قَالَتْ : فَقَعَدَ فَاغْتَسَلَ ثُمَّ ذَهَبَ لِيَنُوءَ فَأُغْمِيَ عَلَيْهِ ثُمَّ أَفَاقَ، فَقَالَ { أَصَلَّى النَّاسُ؟ } قُلْنَا : لَا هُمْ يَنْتَظِرُونَكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ، فَقَالَ { ضَعُوا لِي مَاءً فِي الْمِخْضَبِ } فَقَعَدَ فَاغْتَسَلَ ثُمَّ ذَهَبَ لِيَنُوءَ فَأُغْمِيَ عَلَيْهِ ثُمَّ أَفَاقَ، فَقَالَ { أَصَلَّى النَّاسُ؟ } فَقُلْنَا : لَا هُمْ يَنْتَظِرُونَكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ، وَالنَّاسُ عُكُوفٌ فِي الْمَسْجِدِ يَنْتَظِرُونَ النَّبِيَّ عَلَيْهِ السَّلَام لِصَلَاةِ الْعِشَاءِ الْآخِرَةِ،
فَأَرْسَلَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِلَى أَبِي بَكْرٍ بِأَنْ يُصَلِّيَ بِالنَّاسِ، فَأَتَاهُ الرَّسُولُ فَقَالَ : إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَأْمُرُكَ أَنْ تُصَلِّيَ بِالنَّاسِ، فَقَالَ أَبُو بَكْرٍ وَكَانَ رَجُلًا رَقِيقًا : يَا عُمَرُ صَلِّ بِالنَّاسِ، فَقَالَ لَهُ عُمَرُ : أَنْتَ أَحَقُّ بِذَلِكَ، فَصَلَّى أَبُو بَكْرٍ تِلْكَ الْأَيَّامَ، ثُمَّ إِنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَجَدَ مِنْ نَفْسِهِ خِفَّةً، فَخَرَجَ بَيْنَ رَجُلَيْنِ أَحَدُهُمَا الْعَبَّاسُ لِصَلَاةِ الظُّهْرِ وَأَبُو بَكْرٍ يُصَلِّي بِالنَّاسِ، فَلَمَّا رَآهُ أَبُو بَكْرٍ ذَهَبَ لِيَتَأَخَّرَ، فَأَوْمَأَ إِلَيْهِ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِأَنْ لَا يَتَأَخَّرَ، قَالَ { أَجْلِسَانِي إِلَى جَنْبِهِ } فَأَجْلَسَاهُ إِلَى جَنْبِ أَبِي بَكْرٍ، قَالَ : فَجَعَلَ أَبُو بَكْرٍ يُصَلِّي وَهُوَ يَأْتَمُّ بِصَلَاةِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَالنَّاسُ بِصَلَاةِ أَبِي بَكْرٍ وَالنَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَاعِدٌ
قَالَ عُبَيْدُ اللَّهِ : فَدَخَلْتُ عَلَى عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ، فَقُلْتُ لَهُ : أَلَا أَعْرِضُ عَلَيْكَ مَا حَدَّثَتْنِي عَائِشَةُ عَنْ مَرَضِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ؟، قَالَ : هَاتِ فَعَرَضْتُ عَلَيْهِ حَدِيثَهَا، فَمَا أَنْكَرَ مِنْهُ شَيْئًا غَيْرَ أَنَّهُ قَالَ : أَسَمَّتْ لَكَ الرَّجُلَ الَّذِي كَانَ مَعَ الْعَبَّاسِ؟، قُلْتُ : لَا، قَالَ : هُوَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ
อะหมัด บินยูนุส ได้รายงานแก่พวกเราโดยกล่าวว่า ซาอิดะฮฺได้รายงานแก่พวกเรา จากมูซา บินอบีอาอิชะฮฺ จากอุบัยดุลลอฮฺ บินอับดุลลอฮฺ บินอุตบะฮฺ กล่าวว่า : ฉันเคยเข้าไปหาท่านหญิงอาอิชะฮฺแล้วกล่าวว่า “ท่านหญิงไม่อยากเล่าให้กับผมเกี่ยวกับการล้มป่วยของท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม หรือครับ?” ท่านหญิงอาอิชะฮฺกล่าวว่า : ได้สิ (วันหนึ่ง) ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม ป่วยหนัก แล้วท่านก็กล่าวว่า “ผู้คนละหมาดกันแล้วหรือยัง?” เราตอบว่า “ยังคะ พวกเขารอท่านอยู่” ท่านนบีจึงกล่าวว่า “(ถ้าอย่างนั้น) เอาน้ำใส่ภาชนะมาให้ฉันที” ท่านหญิงอาอิชะฮฺกล่าวต่อว่า : เราก็ทำตาม (ที่ท่านขอ) แล้วท่านก็อาบน้ำ ท่านพยายามจะลุกขึ้นเดินไป แต่แล้วท่านก็หมดสติลง เมื่อท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม ได้สติขึ้นมา ท่านก็ถามว่า “ผู้คนละหมาดกันแล้วหรือยัง?” เราตอบว่า “ยังคะ พวกเขารอท่านอยู่คะ ท่านเราะสูลุลลอฮฺ” ท่านนบีก็กล่าวว่า “(ถ้าอย่างนั้น) เอาน้ำใส่ภาชนะมาให้ฉันที” ท่านหญิงอาอิชะฮฺกล่าวว่า : ท่านลุกขึ้นมานั่ง แล้วก็อาบน้ำ จากนั้นท่านก็พยายามจะลุกขึ้นเดินไป แต่แล้วท่านก็หมดสติลงอีกครั้ง เมื่อท่านได้สติขึ้นมา ท่านก็ถามว่า “ผู้คนละหมาดกันแล้วหรือยัง?” เราตอบว่า “ยังคะ พวกเขารอท่านอยู่คะ ท่านเราะสูลุลลอฮฺ” ท่านนบีก็กล่าวว่า “(ถ้าอย่างนั้น) เอาน้ำใส่ภาชนะมาให้ฉันที” แล้วท่านก็ลุกขึ้นมานั่งและอาบน้ำ จากนั้นท่านก็พยายามจะลุกขึ้นเดินไป แต่ท่านก็หมดสติลงอีกครั้ง เมื่อท่านได้สติขึ้นมา ท่านก็ถามอีกว่า “ผู้คนละหมาดกันแล้วหรือยัง?” เราตอบว่า “ยังคะ พวกเขารอท่านอยู่คะ ท่านเราะสูลุลลอฮฺ” โดยที่ (ขณะนั้น) ผู้คนเฝ้ารอท่านนบี อะลัยฮิสสะลาม อยู่ที่มัสญิดเพื่อละหมาดอิชาอ์ในช่วงท้าย
ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม ได้ส่งคนไปบอกให้ท่านอบูบักรฺนำละหมาดแก่ผู้คน ซึ่งคนที่นบีส่งไปก็ได้มาหาท่านอบูบักรฺแล้วกล่าวว่า “ท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม สั่งให้ท่านนำละหมาดแก่ผู้คน” ท่านอบูบักรฺ ซึ่งเป็นคนที่จิตใจอ่อนโยนมาก ก็ได้กล่าวว่า “อุมัร! ท่านนำผู้คนละหมาดเถิด” ท่านอุมัรก็ได้กล่าวกับท่านอบูบักรฺว่า “ท่านคู่ควรมากกว่าในเรื่องนี้” ท่านอบูบักรฺจึงนำละหมาดในช่วงเวลาเหล่านั้น ต่อมาท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม ก็รู้สึกว่าตัวท่านอาการดีขึ้น ท่านจึงออกมา (จากบ้าน) โดยอยู่ระหว่างชาย 2 คน ซึ่งหนึ่งในนั้นคือท่านอัลอับบาส เพื่อละหมาดซุฮรฺ ซึ่งขณะนั้นท่านอบูบักรฺกำลังนำละหมาดแก่ผู้คน เมื่อท่านอบูบักรฺเห็นท่านนบี ท่านก็ถอยหลังมา แต่ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม ได้ทำสัญญาณให้ท่านว่าไม่ต้องถอยหลังมา แล้วท่านก็กล่าว (กับคน 2 คนที่พยุงท่านมา) ว่า “ให้ฉันนั่งข้าง ๆ เขา” ทั้งสองคนก็ได้วางท่านนบีนั่งลงไว้ข้าง ๆ ท่านอบูบักรฺ, ผู้รายงานคนหนึ่งกล่าวว่า : ท่านอบูบักรฺจึงนำละหมาดโดยตามการละหมาดของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม ส่วนผู้คนทั้งหลายก็ตามการละหมาดของท่านอบูบักรฺ และขณะนั้นท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม ละหมาดในท่านั่ง
อุบัยดุลลอฮฺกล่าวว่า : แล้วฉันก็ได้เข้าไปหาท่านอับดุลลอฮฺ บินอับบาส ฉันกล่าวกับท่านว่า “ท่านอยากให้ผมนำเสนอเรื่องที่ท่านหญิงอาอิชะฮฺได้รายงานให้กับผมเกี่ยวกับการล้มป่วยของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม ไหมครับ?” ท่านตอบว่า “เอาสิ” ฉันก็นำเสนอรายงานของท่านหญิงอาอิชะฮฺแก่ท่านอิบนุอับบาส ซึ่งท่านไม่ได้ปฏิเสธอะไรเลยแม้แต่น้อย เว้นแต่ท่านได้กล่าว (เพิ่มเติม) ว่า “ท่านหญิงบอกชื่อของชายอีกคนที่อยู่กับท่านอัลอับบาสไหม?” ฉันตอบว่า “ไม่ครับ” แล้วท่านก็กล่าวว่า “เขาคือท่านอลี บินอบีฏอลิบ เราะฎิยัลลอฮุอันฮฺ”